Modulair en industrieel bouwen maken circulariteit bereikbaar.

Verduurzaming heeft meer kanten dan alleen het switchen naar duurzame energiebronnen. Nu materialen en grondstoffen steeds schaarser worden of afkomstig zijn uit landen waarmee we liever geen zakendoen, is het zaak om de materialen die we al hebben, langer te gebruiken. Dat vereist circulair bouwen: het hergebruik van bouwmaterialen en technische installaties. Dit is eenvoudiger te realiseren als we daar al bij het ontwerp rekening mee houden. Dat is precies wat Daiwa House Modular Europe zoveel mogelijk doet.

Velen kennen Daiwa House Modular Europe als Jan Snel, bouwer en leverancier van tijdelijke huisvestingsoplossingen. Sinds oktober 2021 is de woningbouw-tak van Jan Snel verder gegaan als Daiwa House Modular Europe, onderdeel van de Japanse Daiwa House Group, een van de grootste bouwbedrijven ter wereld. Onder de nieuwe naam zorgt het bedrijf voortaan door heel Europa voor woningen en gebouwen die volgens een innovatieve en modulaire bouwmethode tot stand komen. “We kunnen deze panden in onze eigen fabriekshallen onder gecontroleerde omstandigheden efficiënter en flexibeler realiseren om ze vervolgens op locatie snel en met relatief weinig afval in elkaar te zetten”, vertelt Daan Kosterman, projectleider circulariteit bij Daiwa House Modular Europe.

Circulariteit zit al jaren in het DNA van Daiwa House Modular Europe. “Modulaire bouw is daar uiterst geschikt voor”, zegt Kosterman. “Nu maken we de CO₂- en materiaalimpact inzichtelijk waarop we nog beter kunnen sturen op duurzame materialen. Ook doen we, samen met een externe partij, onderzoek naar alle materiaalstromen in ons bedrijf. Daaruit komt voorlopig een zeer positief beeld naar voren. Circa 80% van alle materialen die wij gebruiken, kunnen we hergebruiken als we de woningen of gebouwen bij onze klanten weghalen.” Volgens Kosterman zijn installaties één van de meest lastige en complexe onderdelen, als het om circulariteit gaat. “De keuze is reuze en het is lastig om exact de milieu-impact van al die systemen in beeld te krijgen.”

Vier belangrijke voordelen

“Het feit dat wij onze gebouwen in een fabriek produceren, heeft meerdere voordelen. Allereerst is kwaliteitsborging een stuk eenvoudiger te organiseren. Daarnaast is de stikstofuitstoot van onze gebouwen veel lager. Ook kunnen we duurzaamheid veel beter integreren. Tot slot houden wij al bij de fabricage rekening met het hergebruik van onderdelen. Zoveel mogelijk onderdelen, zoals vloeren, wanden, daken maar ook delen van de inrichting, zijn zo geproduceerd dat ze in volgende gebouwen terechtkunnen”, zegt Kosterman. Daar werd vorig jaar in de vele hallen van het bedrijf het grootste deel van de 5.000 nieuwe units geproduceerd. Maar Daiwa House Modular Europe heeft ook fabriekshallen in Hulst en Eemshaven die vooral bedoeld zijn om gebruikte units weer een nieuwe bestemming te geven. “In totaal hebben we daar vorig jaar 3.500 units gerefurbished, zodat ze elders weer konden worden ingezet.”

Zoeken naar partnerships

“We zoeken daarom naar een model waarbij we partnerships met leveranciers kunnen aangaan waarin iedereen vanuit zijn eigen kracht kan optreden.” Dit zou kunnen betekenen, beaamt Kosterman, dat de leverancier eigenaar blijft van zijn installaties. “Tot voor kort waren de eisen aan installaties in gebouwen die wij neerzetten niet zo vergaand. We wisten dat ze na korte tijd weer weg moesten. Maar nu die termijn in veel gevallen steeds langer wordt, willen we ook betere en zuinige installaties toepassen. Daarom voeren we veel gesprekken met partijen om ook op het gebied van installatietechniek onze visie en aanpak handen en voeten te geven.”

Dakbedekking als energiebron voor warmtepompen.

Diverse aanbieders van zonnepanelen vechten om een plekje op de Nederlandse daken. Ook CEO Cees Mager van Triple Solar wil impact maken en bijdragen aan de reductie van CO₂-uitstoot. In 2009 ontwikkelde hij daarom een nieuwkomer; het zogenaamde PVT-paneel als energiebron voor een warmtepomp. De combinatie van zonnecellen en thermische warmtewisselaar maakt huizen volledig aardgasvrij.

Duurzame woning: circulair, modulair 

én volledig van hout.

Drie dochterondernemingen van TBI Holdings - ERA Contour, Hazenberg Bouw en Koopmans Bouwgroep – ontwikkelden samen het concept HOUTbaar: circulaire woningen opgebouwd uit houten, remontabele modules. En dat schaalbaar en betaalbaar. Een HOUTbaar huis zit ter plekke in een dag

in elkaar.

In juli 2021 was het zo ver: de eerste huurders van een woning vanuit het concept HOUTbaar kregen de sleutel van hun gloednieuwe huis, in de wijk de Nieuwe Es in Hengelo. Deze houten woningen zijn duurzaam, betaalbaar, modulair en volledig remontabel. HOUTbaar HUIS komt uit de koker van TBI WOONlab, een innovatielab van ERA Contour, Hazenberg Bouw en Koopmans Bouwgroep – allen TBI-ondernemingen. Naast HOUTbaar HUIS bestaat ook HOUTbaar LOFT, voor stellen en kleine huishoudens.

Alles circulair

“Met deze remontabele woningmodules in hout dragen we bij aan de grote vraag naar meer woningen en duurzaam wonen. Dit concept maakt modulair bouwen in hout schaalbaar en betaalbaar voor woningcorporaties, beleggers en ontwikkelaars”, vertelt Hans Smit, directievoorzitter van Koopmans Bouwgroep. “De modules van hout worden in onze eigen fabriek geWOONhout in Wehl geassembleerd en daarna ter plaatse in elkaar gezet. Bijna alles aan deze woningen is remontabel, en dus circulair.” De woningen hebben een BCI (Building circularity index) van 80%. “Een HOUTbaar HUIS, van ongeveer 120 m² woonoppervlak, bestaat uit acht modules. Ligt de fundering eenmaal dan zit de prefab ontwikkelde gezinswoning in een dag in elkaar. Een blok van vijf woonhuizen staat in een week”, zegt Smit.  

Vergelijken met Tesla

De woningen worden standaard voorzien van zonnepanelen en een lucht/water warmtepomp. “Die worden er zo in geklikt. We werken bij deze houten woningen nog niet samen met Remeha, maar naar de toekomst toe gaan we zeker zaken doen. Vanuit onze andere woonconcepten werken we al jaren met de
producten van Remeha.”

Ondanks de vele voordelen moet de markt moet nog wel een beetje overtuigd worden van woningen van hout, vertelt Hans Smit. “Nederland is van oudsher geen land van houten woningen. En op dit moment liggen de kosten van dit type bouw nog iets hoger dan traditionele betonbouw. Maar zodra wordt opgeschaald, nemen de productiekosten vanzelf af. Ik vergelijk het soms met de Tesla: toen die zijn opmars maakte in Nederland zeiden veel mensen: ‘Is dat nu een auto?!’. En kijk hoe populair de wagens

nu zijn.”

Rikkert Harink Fotografie, Almelo.

Ontwikkeling door samenwerken

Het doel van Triple Solar is impact maken en het reduceren van de CO₂-uitstoot. “Dat bereiken we alleen door samen te werken. We zien daarbij grote kansen voor hybride-opstellingen in de bestaande bouw. De samenwerking met Remeha, als producent van cv-ketels, is dan heel logisch. Daarnaast vinden we elkaar ook in de grote utiliteitsvraagstukken waarbij we kijken naar een andere bron.” Stilstand is daarbij achteruitgang. “We groeien momenteel als kool en blijven ontwikkelen. Voor een bedrijf dat impact als doel heeft, is het logisch ook andere producten te ontwikkelen die bijdragen aan deze missie.”

Commercieel directeur Jorrit Lootsma legt het principe van het PVT-paneel uit: “De voorkant bestaat uit zonnecellen (PV) die zonlicht omzetten in elektriciteit. De achterkant is een thermische wisselaar (T) die zorgt voor de bronenergie voor de water/water warmtepomp. Het PVT-paneel onttrekt energie uit de buitenlucht, uit zon- en daglicht.” PVT-panelen wekken dus niet alleen elektriciteit op, maar stellen de gebruiker ook in staat het huis te verwarmen en te koelen. “Warmtepomppanelen zijn anders opgebouwd dan gewone zonnecollectoren. Ook als er geen zon is, rendeert het warmtepomppaneel. De warmtewisselaar onttrekt zoveel mogelijk warmte aan de omgeving. Zowel ’s nachts als in de winter wordt energie onttrokken om de warmtepomp te voeden.”