Om het energiegebruik en de technische installaties in gebouwen vergaand te optimaliseren zijn digitale technieken en systemen onmisbaar. Veel van de toestellen die Remeha levert, hebben al een digitale besturing en kunnen op afstand worden beheerd. Maar binnen BDR Thermea werken de ontwikkelaars aan een nog geavanceerdere regelaar, een soort ‘centraal brein’ dat elke installatie kan aansturen en monitoren, maar vooral ook het energiegebruik kan regelen en optimaliseren.

Verduurzaming van gebouwen maar ook woningen vereist steeds nadrukkelijker slimme IT-systemen. “Grote gebouwen doen dit met gebouwbeheersystemen, maar voor kleinere gebouwen of  woningen zijn dergelijke systemen meestal te kostbaar of te ingewikkeld”, vertelt Robert Doornebos, group productmanager bij BDR Thermea Group. “Daarom werken wij aan een besturing en regeling voor onze toestellen die dermate geavanceerd zijn dat ze meer kunnen dan alleen het toestel regelen en besturen. Zeker voor minder grote gebouwen bieden we daarmee direct de mogelijkheid om het energiegebruik, maar bijvoorbeeld ook onderhoudskosten, terug te dringen.”

Volledige connectiviteit

“Al onze toestellen zijn uitgerust met een BUS-systeem waardoor de installateur ze onderling kan verbinden. Voor de verbinding met het internet, Modbus of Bacnet ontwikkelden we gateways zodat ze in alle gangbare gebouwautomatiseringssystemen te integreren zijn. Deze voorzieningen zorgen ervoor dat beheerders, installateurs en onderhoudsbedrijven de toestellen altijd, ook op afstand, kunnen monitoren, het energiegebruik van de apparaten kunnen uitlezen, en bijvoorbeeld ook storingsmeldingen ontvangen en op termijn zelfs onderhoud voorspellen en plannen.” Voor verbinding met het internet is het Volgens Doornebos  wel noodzakelijk dat een eigenaar, beheerder of huurder toestemming geeft om het toestel met internet te verbinden. “Uiteindelijk kunnen we enorm veel informatie uit de data genereren die de toestellen ons leveren, maar wel altijd met voorafgaande toestemming van de eigenaar.”

Internationale ontwikkeling

Het uiteindelijk doel van verduurzaming is om het gebruik van fossiele brandstoffen te verminderen . Dat lukt de komende jaren alleen met een brede mix aan toestellen en energiedragers. “Hybride installaties van een cv-ketel in combinatie met een warmtepomp vormen de eerste stap, waarvoor we komend jaar al een speciale regelaar introduceren. Uiteindelijk zal deze regelaar uitgroeien tot dé centrale sturing die met alle soorten toestellen en energiedragers de meest optimale systeemconfiguratie creëert. Dit is het ‘slimme brein’ waaraan wij met een internationale ontwikkelgroep binnen BDR Thermea werken. Dit brein zal straks niet alleen de optimale inzet van toestellen regelen, of dat nu gasketels, warmtepompen, zonneboilers of warmte- en koude-afleversets zijn. Maar de regelaar kan straks ook bepalen welke energiedrager op een bepaald moment, bijvoorbeeld per uur, kostentechnisch het meest interessant is. Soms is dat de inkoop van groene windenergie, dan weer zelf opgewekte zonne-energie en soms kun je beter nog even aardgas gebruiken of, in de toekomst, waterstof.”

Bestaande installaties

De grootste uitdaging bij het terugdringen van het gasgebruik ligt niet in de nieuwbouw, maar in de verduurzaming van bestaande gebouwen. In veel van deze gebouwen staat al een warmteopwekker van Remeha die nog niet het einde van de economische of technische levensduur heeft bereikt. “Door een warmtepomp aan de bestaande installatie toe te voegen kunnen we al een aanzienlijke besparing van het gasgebruik realiseren. Een bijkomend voordeel is dat de oude toestellen de koude piek kunnen opvangen, waardoor een kleinere elektrische aansluiting van het gebouw en een geringere investering in de warmtepomp nodig zijn. In de praktijk blijkt echter vaak dat de eigenaar de vooraf ingeschatte besparing niet haalt omdat de installatie niet optimaal wordt geregeld. De retourtemperatuur is bijvoorbeeld te hoog of de warmtepompen halen het aantal draaiuren niet. Voor het nieuwe regelplatform ontwikkelden we een gateway waardoor we ook de vele oude toestellen eenvoudig met de regelaar kunnen verbinden. Door de oude toestellen op de juiste manier te integreren in de duurzame installatie stijgt de efficiëntie en worden de verwarmingskosten verlaagd.”

Optimale energie-inzet

Deze intelligente regelaar zal, zo vertelt Doornebos, in de toekomst ook rekening kunnen houden met opslag van energie. Dat kan in warmtebuffers, boilers of batterijen. “De regelaar kan dan, op basis van prijs, weersvoorspelling, beschikbaarheid en behoefte van energie, zo optimaal mogelijk zorgen dat deze energie nuttig en voordelig wordt aangewend. Wij denken dat onze regelaar vooral in gebouwen die te klein zijn voor een volwaardig gebouwbeheersysteem die rol van intelligentie in het gebouw kan vervullen. Dat kan zowel in bestaande gebouwen, waarin meerdere type energietoestellen staan, maar ook in nieuwbouw, waar alleen warmtepompen staan, eventueel in combinatie met pv-panelen en energieopslag.” In Apeldoorn creëerde BDR Thermea een laboratorium waar onderzoekers nu volop testen en ontwikkelen; niet alleen de software en IT-systemen, maar ook daadwerkelijk de werking ervan in combinatie met verschillende toestellen. “Het project wordt aangestuurd vanuit Nederland, maar het is een technologie die voor alle bedrijven binnen de groep beschikbaar komt en zal worden toegepast.”

Vraaggestuurd op- en afschakelen

“Smart grid ready is bijvoorbeeld in Duitsland al voor veel toestellen en installaties een verplichting”, vertelt Doornebos. “Ook in Nederland en andere landen zullen klanten en netwerkbedrijven steeds meer om deze mogelijkheid vragen, bijvoorbeeld bij een overschot aan zelf opgewekte zonne-energie. Smart grid ready wil namelijk zeggen dat het mogelijk is om toestellen, denk aan warmtepompen met of zonder buffersysteem, aan te sturen op basis van energie-aanbod of af te schakelen als er krapte is op het elektriciteitsnet. Bovendien zorgt die koppeling met het internet er ook voor dat de uitwisseling van data, zoals temperatuur, verbruik, draaiuren, enzovoorts een nog grotere vlucht kan nemen. Al onze toestellen bevatten sensoren die deze data genereren. Daarmee wordt dit een belangrijk hulpmiddel waarmee installatie- en onderhoudsbedrijven veel efficiënter en gerichter prestatiecontracten kunnen inrichten.”

Comfort en eenvoud vergroten

Het ‘slimme brein’ dat op basis van data en connectiviteit helpt om gebouwen en installaties optimaal te laten presteren, is één spoor. BDR Thermea richt zich ook op digitale innovaties waarmee enerzijds het comfort van de gebruiker sterk toeneemt en die anderzijds het werk van de installateur in belangrijke mate vereenvoudigt. “De slimme thermostaten en regelingen kennen we al een tijdje, en die zullen ook voor steeds meer installaties beschikbaar zijn, vaak in combinatie met apps. Voor installateurs steken we veel energie in zaken als remote monitoring en remote management van installaties en systemen. In een dashboard kunnen vakmensen zien wat de status van de installaties is die zij onder hun hoede hebben. En als er storingen zijn of onderhoud nodig is dan kunnen zij deze op afstand oplossen, of voordat ze naar de klant rijden al precies weten wat ze daar moeten doen en wat daarvoor nodig is.”