Artikel

“We moeten minder bescheiden zijn over hoe mooi onze branche is”.

We kennen allemaal de grote uitdagingen waar de installatiebranche mee te maken heeft. De energietransitie vraagt om grote en snelle ontwikkelingen, terwijl we nog altijd veel nieuwe vakmensen nodig hebben. Tegelijkertijd moeten de opleidingen voor instromers wel aansluiten bij het snel veranderende werkveld. Dit laatste is waar Robert-Jan de Vries zich als regiomanager bij Wij Techniek mee bezighoudt. Hoe kijkt hij tegen deze uitdagingen aan?

Rooskleurige toekomst

Ondanks alle uitdagingen kijkt De Vries erg positief naar de toekomst. “We zijn er trots op dat iedereen binnen de branche zich betrokken voelt en zijn rol serieus oppakt. We zien bijvoorbeeld dat meer en meer vakmensen een deel van de week als praktijkopleider aan de slag gaat. De inzet van ‘hybride docenten’ passen bij het toekomstbestendige onderwijs dat wij voor ogen hebben.”

“Dankzij alle betrokken werkgevers, werknemers, scholen en fabrikanten hebben we al een ijzersterk netwerk binnen de branche. De VSK-beurs in februari bewees dat nog maar eens. Als je daar zag welke dynamiek er heerst tussen alle verschillende partijen binnen onze sector, dan staan we er echt al heel goed voor. We mogen nu niet verslappen, maar de toekomst ziet er rooskleurig uit.”

Meer jongeren en vrouwen

“Dat het een prachtige branche is, moeten we al benoemen in het basisonderwijs, benadrukken in het VMBO-onderwijs en veel meer verkopen in het MBO-onderwijs. Ik vind het jammer dat we nog steeds spreken over een opleiding Installatietechniek. Noem het Smart Energy, en je zult zien dat we veel meer interesse wekken. Enerzijds kunnen we heel trots zijn op het percentage van 80% zij-instromers, maar het betekent ook dat er bij het binnenhalen van jongeren nog veel te winnen valt.”

Daarnaast hoopt De Vries ook meer vrouwen in de sector te verwelkomen. “Vrouwen denken soms slimmer, werken anders en komen met oplossingen waar wij mannen niet aan denken. Daar moeten we voor open staan. Daarom is Wij Techniek, samen met Techniek Nederland en de verschillende vakbonden, een programma gestart om meer vrouwen richting onze branche te trekken. Dat is een lange weg, maar we horen wel veel positieve ervaringen van vrouwen die nu al in de techniek werken. Die verhalen moeten we gebruiken en naar buiten toe uitdragen, zodat ook jonge meiden en vrouwen sneller kiezen voor een carrière in de installatietechniek.”

Wij Techniek is het ontwikkelingsfonds voor de installatiebranche. De organisatie zit dus dicht op het vraagstuk hoe het onderwijs in deze sector toekomstbestendig wordt en blijft. “Als regiomanager Noordoost-Nederland heb ik een verbindende rol tussen de branche en het onderwijs”, legt De Vries uit. “Periodiek zit ik aan tafel met verschillende partijen. De negen technische ROC’s in Gelderland en Overijssel, verschillende grote en kleine werkgevers, praktijkopleidingsbedrijven en ook branchevereniging Techniek Nederland. Samen bespreken we hoe het onderwijs van morgen eruit moet zien.”

“De bedoeling is dat mensen zich hun leven lang blijven ontwikkelen.”

Belangrijkere rol voor fabrikanten

Als het over onderwijs gaat, heeft De Vries het niet alleen over nieuwe leerlingen of zij-instromers. Een andere taak van hem is namelijk het stimuleren van bijscholing onder werkzame vakmensen. “De bedoeling is dat mensen zich hun leven lang blijven ontwikkelen. Dat is tegenwoordig nodig om de nieuwste producten te kunnen installeren en klanten te kunnen adviseren. Bijscholing betekent dan niet meer één of twee avonden in de week een extra opleiding volgen, zoals vroeger. We zien nu dat mensen veel specifieker kennis vergaren die bij hun functie past. We gaan van formeel naar informeel praktijkleren.”

De Vries constateert dat ook de rol van fabrikanten als Remeha in het onderwijs is veranderd. “De ontwikkelingen in de sector zijn in een stroomversnelling geraakt. Voor de gemiddelde MBO-docent is dat – met alle respect – niet meer bij te houden. Daarom moeten we de kennis vooral halen bij fabrikanten en leveranciers. Gelukkig nemen zij die rol goed op zich. Als we bijvoorbeeld met een groep leerlingen of docenten langs willen komen bij Remeha, staat de deur altijd open. Dat hebben we hard nodig om als branche te blijven groeien.”

Momentum

Zo slaagt de branche er volgens De Vries in om het onderwijs af te stemmen op het veranderende werkveld. Maar hoe zit dat met de andere uitdaging, het oplossen van het personeelstekort? “We komen nog steeds 20.000 mensen tekort”, begint hij. “Maar we zien wel dat we momentum hebben. Je kunt bijna niet op een verjaardag aanschuiven zonder dat het gaat over zonnepanelen of warmtepompen. Onze branche is actueel. Dat wakkert ook interesse aan van mensen buiten de branche. In het afgelopen anderhalf jaar mochten we bijna 15.000 nieuwe vakmensen verwelkomen, waarvan liefst 80% zij-instromer.”

Om nog meer mensen over de streep te trekken, moeten we dat momentum nog beter benutten. “We moeten minder bescheiden zijn over hoe mooi het werk in onze branche is”, vindt De Vries. “Als technicus draag je echt iets bij; je zorgt dat mensen een comfortabel thuis hebben en maakt de energietransitie van dichtbij mee. Een andere ontwikkeling die zeker benoemd mag worden, is dat steeds meer vakmensen na hun 67e door blijven werken. Ze zijn nog niet afgeknapt op hun werk en kunnen het qua belasting nog steeds aan. Ook dat is een mooi signaal richting mensen die een carrière in de techniek overwegen.”

“In het afgelopen anderhalf jaar mochten we bijna 15.000 nieuwe vakmensen verwelkomen, waarvan liefst 80% zij-instromer.”